Vierhonderdzestien treden heb ik gehad. Met de beklimming van de watertoren van Stadskanaal. Een imposante kolos van een mij onbekende Bilthovense architect. Er is op de verschillende niveau’s een expositie van het werk van Birgit Saupe. In het licht dat binnenvalt uit smalle ramen staat een roedel witte honden.
Op 42 meter hoogte kijk je tot aan de stad Groningen. Die indertijd in haar heerszucht op de aanleg van het Stadskanaal aandrong. Het maakte de afvoer van turf eenvoudig en efficiënt. Maar vooral aasde “Stad” op de tolgelden die ze daar in de Ommelanden kon beuren. Dus kwam dat kanaal er. Als een lang lint ligt het onder me.
We moesten door, maar ik had veel langer bij de gietijzeren leuning willen staan. Richting zuiden: een strook bomen, daarachter akkers en aan de horizon een groene verhoging. Nooit eerder zag ik de Hondsrug zo goed. De uitloper, zo wordt beweerd, is de Herestraat in Groningen en eindigt waar de Grote Markt begint.
De Monden. Buinerveen… We hebben er enkele weken doorgebracht. Maar weinig mensen zullen het dorp kiezen als vakantiebestemming. Wij wel. Ik vond het er schitterend en raakte onder de indruk van de uitgestrektheid van het gebied. Alles afgegraven, aanvankelijk met de hand.
In het Streekhistorisch Centrum Stadskanaal dat is gevestigd in de villa naast de watertoren hangt een foto van de veenwerkers. Hij is genomen aan het einde van de negentiende eeuw. Geharde mannen met afgeleefde koppen. In het koetshuis laat schilder Geert Schreuder zien waar ze zwoegden. In de hopeloze, woeste verlatenheid waar de zon onbarmhartiger scheen dan elders en de regen striemde en de kou verkilde tot op het bot.
Op een keer in Buinerveen maakte ik tegen het vallen van de avond een rondje op de fiets. Uit de verte, vanachter een rij huizen, waaide blaasmuziek over de aardappelvelden. Tussen de huizen door ving ik een glimp op van blauwe uniformen. De fanfare trok door het stille lintdorp. Zonder toeschouwers leken ze voor zichzelf te marcheren. Brachten een dappere ode aan de prachtige verlatenheid.
