In de kast op mijn werkkamer stonden twee kartonnen dozen. Al jarenlang onaangeroerd. Ze bevatten papieren en foto’s die ik meenam uit het huis van mijn ouders toen mijn zus en ik dat leeghaalden. Veel mensen kunnen zich iets voorstellen bij het uitvoeren van zo’n onvermijdelijke opdracht. Bijna alles ging toen door mijn handen, foto’s, boekenverzameling, grafiek. En ook de collectie aantekeningen waarin mijn vader zich de man toonde die hij was. Een verzamelaar tot in het diepst van zijn ziel. Zijn Watersnoodramp dossier.
Maar een paar lades controleerde ik niet en pakte de inhoud ongezien over in karton om later nog eens door te nemen.

Ik heb die dozen nu doorgewerkt en vond nog meer herinneringen aan die rampzalige dagen in 1953. Ze hebben mijn vader niet meer losgelaten. Hij las er alles over. Van de boeken van Kees Slager tot ‘De kleine ark’ van Jan de Hartog, een roman die hij roemde om zijn eenvoud en trefzekerheid en die hem zeer ontroerde.

Op die zondag, 1 februari 1953, toen hij in Den Haag uit de kerk kwam, spoedde hij zich naar het Provinciehuis. De Zeeuwse èn Zuidhollandse dijken waren gebroken. Op de griffie werd een crisiscentrum ingericht. Mijn vader, provinciaal ambtenaar, heeft daar wekenlang  gewerkt. Aan het einde van iedere lange werkdag verdwenen telegrammen, aantekeningen en veel ander papierwerk in de prullenmand. Hij haalde het er uit en nam het mee. Die Groningse jongeman uit Hoogkerk die na de HBS eigenlijk Nederlands of Geschiedenis had willen studeren. Enkele jaren werkte hij in Den Haag. Hij heeft na terugkeer naar Groningen de documenten altijd bewaard. Ze zijn meegegaan met de verhuizingen.

Ik heb ze na het overlijden van mijn vader overgedragen aan het Nationaal Archief in Den Haag. Het is jammer dat hij dat niet meer heeft meegemaakt. Deze glorieuze erkenning van zijn gevoel voor historie. Bij het Nationaal Archief waren ze hem postuum namelijk zeer erkentelijk. Veel is bewaard over de Ramp in Zeeland maar documenten zoals mijn vader die uit de vuilniswagen redde bleken uiterst zeldzaam.
Een selectie van zijn uit de papierbak geredde schatten hebben al eens op een expositie in het Nationaal Archief gehangen.

Vandaag vond ik in de dozen nog enkele juweeltje uit die dagen. Een ticket van de rondvlucht die hij mocht maken boven het getroffen gebied. Het klinkt als een uitje dat ‘rondvlucht, dat was het niet.

Mijn vader zag met eigen ogen zag wat hem achter het bureau in Den Haag aan berichten bereikte. Zoals een telegram waarin dringend om sigaretten werd gevraagd voor de bergers in Oude Tonge die de aanblik van de doden bijna niet meer konden verdragen. Ook is er een lijst met zijn collega’s in dat zenuwcentrum dat wekenlang in bedrijf was. En de kranten die hij verzamelde vond ik ook terug. Kranten van een beklemmende jaren vijftig grauwheid. Het materiaal gaat komende week naar het Nationaal Archief. Om de collectie Swier Broekema verder aan te vullen. En reken maar: het wordt daar afgeleverd door een trotse dochter.